Ι. Μέθοδος
Η μέθοδος που θα χρησιμοποιηθεί είναι αυτή που προτάθηκε το 1960 από τον Herbert Jacobs , καθηγητή δημοσιογραφίας του Πανεπιστημίου του Berkley. Ο Jacobs παρακολουθώντας τις διαδηλώσεις για το Βιετνάμ πρότεινε τη διαίρεση της περιοχής της συγκέντρωσης σε μικρότερες με σχετικά ομοιόμορφη πυκνότητα. Στη συνέχεια πολλαπλασιάζεται το εμβαδόν κάθε περιοχής με την μέση πυκνότητα ώστε να υπολογιστεί ο αριθμός των ατόμων. Η συγκεκριμένη μέθοδος μπορεί να παρουσιάσει σφάλμα εως +/- 15% και δεν υπολογίζει όσους έφυγαν νωρίς ή ήρθαν αργά στη συγκέντρωση. Παρ’ όλα αυτά είναι ιδιαίτερα ακριβής αν εφαρμοστεί χωρίς προκατάληψη.
ΙΙ. Εκτίμηση του Πλήθους
Στη συγκεκριμένη περίπτωση, έγινε σύγκριση των λήψεων του συλλαλητηρίου με τρισδιάστατα «μοντέλα» πλήθους, που έχουν σχεδιαστεί στον υπολογιστή, ώστε να υπολογιστεί η μέση πυκνότητα σε κάθε περιοχή. Παραδείγματα:
H πυκνότητα κάτω αριστερά είναι αντιπροσωπευτική για την προβλήτα γύρω από το άγαλμα και η πάνω αριστερά για τον χώρο μπροστά από την εξέδρα. Το μοντέλο δεξιά απεικονίζει πλήθος 5 ατόμων/m2 ή 0,20 m2/άτομο.
Η πυκνότητα στην κάτω αριστερά εικόνα δείχνει την πυκνότητα του πλήθους πριν την έναρξη του συλλαλητηρίου. Αντίστοιχα τα μοντέλα δείχνουν πλήθος 2 ατόμων/m2 ή 0,5m2/άτομο.
Οι φωτογραφίες δεξιά απεικονίζουν τη λεωφόρο Νίκης πριν και κατά τη διάρκεια του συλλαλητηρίου. Τα μοντέλα αριστερά απεικονίζουν πλήθος πυκνότητας 2 ατόμων/m2 ή 0,5 m2/άτομο.
Η φωτογραφία απεικονίζει το πλήθος μπροστά από το Μακεδονία Παλάς, ενώ τα μοντέλα απεικονίζουν πλήθος πυκνότητας 2 ατόμων/m2 ή 0,5 m2/άτομο.
Για λόγους ευκολίας, με βάση την πυκνότητα και το διαθέσιμο φωτογραφικό υλικό, η περιοχή του συλλαλητηρίου θα χωριστεί σε 3 τομείς:
Κεντρικός Τομέας (Λευκός Πύργος-Άγαλμα Κ. Καραμανλή)
Δυτικός Τομέας (Λεωφόρος Νίκης)
Ανατολικός Τομέας («Ομπρέλες-Μέγαρο Μουσικής)
ΙΙΙ. Σημειώσεις για την εκτίμηση
Η μέση πυκνότητα ορισμένων τμημάτων μπορεί να έχει μεταβληθεί ελαφρώς, σε σχέση με τα μοντέλα που συγκρίνονται, για μεγαλύτερη ακρίβεια.
Είναι πιθανόν, ανάλογα και με την ώρα της λήψης, ορισμένες φωτογραφίες να παρουσιάζουν την ίδια περιοχή με διαφορετικό όγκο πλήθους, σε αυτή τη περίπτωση λήφθηκε υπ’ όψιν η υψηλότερη πυκνότητα.
Για την εμβαδομέτρηση χρησιμοποιήθηκε η αντίστοιχη εφαρμογή της ιστοσελίδας https://www.maps.ie .
IV. Κεντρικός Τομέας
Ο Κεντρικός Τομέας παρουσίασε τη μεγαλύτερη πυκνότητα σε σύγκριση με τους άλλους δυο, που σε ορισμένα σημεία ξεπερνούσε τα 4 άτομα ανα m2. Διαχωρίστηκε στις παρακάτω τρείς ζώνες πυκνότητας, με βάση το φωτογραφικό υλικό. Προκύπτει ότι:
Κόκκινο: Μέση πυκνότητα: 0.22m2/ άτομο, Εμβαδόν: 41.600m2, Πλήθος: 189.100
Κίτρινο: Μέση πυκνότητα: 0.46 m2/άτομο, Εμβαδόν: 31.200m2, Πλήθος: 67.800
Πράσινο: Πυκνότητα: 1.5 m2/άτομο, Εμβαδόν: 45.800 m2, Πλήθος: 30.533
ΣΥΝΟΛΟ: 287.433 άτομα
Χρησιμοποιήθηκε το ακόλουθο φωτογραφικό υλικό για τον Κεντρικό Τομέα:
http://www.iefimerida.gr/sites/default/files/4349178_iefimerida.jpg
http://s.kathimerini.gr/resources/toolip/img/2018/01/21/syllalhthrio_13.jpg
http://s.kathimerini.gr/resources/toolip/img/2018/01/21/syllalhthrio_15.jpg
http://cdn1.bbend.net/media/com_news/galleries/2018/01/21/39980/photos/full/syllalitirio-13.jpg
http://cdn1.bbend.net/media/com_news/galleries/2018/01/21/39980/photos/full/syllalitirio-5.jpg
https://www.youtube.com/watch?v=lH1zqGeyUQk
V. Δυτικός Τομέας
Η Λεωφόρος Νίκης ήταν από τις πιο δημοφιλείς προσβάσεις προς τον κεντρικό χώρο του συλλαλητηρίου, κυρίως για όσους βρέθηκαν στο Λιμάνι, με αποτέλεσμα η πυκνότητα της να κλιμακώνεται ομοιόμορφα καθώς συνεχιζόταν η προσέλευση του κόσμου. Σύμφωνα με το φωτογραφικό υλικό, ειδικά στο χώρο Αριστοτέλους-Λευκός Πύργος, η πυκνότητα του πλήθους έφτασε σε σχετικά υψηλά επίπεδα εξαιτίας της συνεχούς προσέλευσης. Έτσι προκύπτουν τρείς γενικές ζώνες πυκνότητας:
Πορτοκαλί: Μέση πυκνότητα: 0,40 m2/άτομο, Εμβαδόν: 6.200 m2, Πλήθος: 15.500
Κίτρινο: Μέση πυκνότητα: 0,50 m2 /άτομο, Εμβαδόν: 8.300 m2, Πλήθος: 16.600
Πράσινο: Μέση Πυκνότητα: 0,70 m2/άτομο, Εμβαδόν: 5.700 m2, Πλήθος: 8.200
ΣΥΝΟΛΟ: 40.300 άτομα
Χρησιμοποιήθηκε το ακόλουθο φωτογραφικό υλικό για τον Δυτικό Τομέα:
https://www.flickr.com/photos/125950992@N02/sets/72157664914570318
https://www.newsbeast.gr/files/1/2018/01/4349183.jpg
http://www.mynewspoint.gr/wp-content/uploads/2018/01/3-2.jpg
VI. Ανατολικός Τομέας
Στον Ανατολικό τομέα, μέχρι το Μακεδονία Παλάς η πυκνότητα ήταν σχετικά υψηλή. Για την υπόλοιπη Παραλία, οι λήψεις είναι πολύ μακρινές, αλλά διακρίνεται μια ικανή συγκέντρωση πλήθους, διότι αποτέλεσε πρόσβαση για όσους έφτασαν μέσω Σέιχ Σου. Προκύπτουν δύο ζώνες πυκνότητας:
Κίτρινο: Μέση πυκνότητα: 0,45 m2/άτομο, Εμβαδόν: 19.800 m2,Πλήθος: 44.000
Πράσινο: Μέση πυκνότητα: 0,8m2/άτομο, Εμβαδόν: 46.800 m2, Πλήθος: 58.500
ΣΥΝΟΛΟ: 102.500 άτομα
Χρησιμοποιήθηκε το ακόλουθο φωτογραφικό υλικό για τον Ανατολικό Τομέα:
https://i2.wp.com/www.bankwars.gr/wp-content/uploads/2018/01/ImageHandler.ashx_.jpg?resize=696%2C388
http://www.protothema.gr/files/1/2018/01/21/cc_2.jpg
http://img.documentonews.gr/unsafe/1000x600/smart/
VII. Συμπέρασματα
1. ΣΥΝΟΛΙΚΟ ΠΛΗΘΟΣ ΠΕΡΙΟΧΩΝ ΜΕ ΣΥΓΚΕΚΡΙΜΕΝΗ ΤΟΠΟΓΡΑΦΙΑ:
287.433 + 40.300 + 102.500 = 430.233 άτομα
Συνυπολογίζοντας ένα μέγιστο σφάλμα +/- 5% προκύπτει ότι τεκμηριωμένα, με βάση το φωτογραφικό υλικό, από το Λιμάνι μέχρι το Μέγαρο Μουσικής εκτιμάται ότι υπήρξαν από 408.721 έως 451.744 άτομα.
2. ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΤΙΚΗ ΕΚΤΙΜΗΣΗ ΥΠΟΛΟΙΠΟΥ ΠΛΗΘΟΥΣ
Γίνεται προσπάθεια προσεγγιστικής εκτίμησης των εξής κατηγοριών πλήθους συμμετεχόντων:
Όσοι είχαν αποκλειστεί στα διόδια των Μαλγάρων και όσοι προωθήθηκαν από τα Μάλγαρα στο Καλοχώρι και δεν συνέχισαν ή συνέχισαν με τα πόδια και δεν πρόλαβαν να φτάσουν στο λιμάνι (200 περίπου λεωφορεία Χ 50 επιβάτες και χωρίς να προστίθενται τα εγκλωβισμένα ΙΧ) = 10.000 άτομα.
Όσοι είχαν αποκλειστεί στην Εγνατία οδό, από το Τιτάν μέχρι τουλάχιστον τα Λουτρά Λαγκαδά προς Καβάλα, που έχει μήκος 15 χλμ και χωρά κατά μέσον όρο 6.000 αυτοκίνητα σε δύο λωρίδες, αν το καθένα καταλαμβάνει 5 μέτρα μήκος οδοστρώματος. Ο αριθμός αυτός δεν μπορεί να προσδιοριστεί με μεγαλύτερη ακρίβεια, δεδομένου ότι είναι άγνωστο πόσα λεωφορεία υπήρχαν και ότι ορισμένα αυτοκίνητα δεν προοριζόταν για το Συλλαλητήριο. Επειδή κατά μέσο όρο κάθε αυτοκίνητο εκτιμάται ότι είχε 4 άτομα = 25.000 άτομα
Όσοι παρακολουθούσαν από μπαλκόνια μήκους 1.200 μέτρων που είχαν οπτική επαφή με το Συλλαλητήριο (το Συλλαλητήριο καταλάμβανε συνολικό παράκτιο μήκος 3.500 μέτρων περίπου) αν λάβουμε μέσο όρο τουλάχιστον 3 άτομα/μέτρο κάτοψης οικοδομής που έχει επάλληλους ορόφους κατά προσέγγιση =6.600 άτομα.
Όσοι ήταν σχετικά κοντά στους τομείς που αναλύθηκαν, αλλά όχι αρκετά ώστε να είναι μέσα στα εναέρια πλάνα κατά προσέγγιση =8.000 άτομα.
Σύνολο περί τα 49.600 άτομα.
Τέλος, όσον αφορά την κοινωνική και πολιτική δυναμική του Συλλαλητηρίου, εκτιμούμε πως θα άξιζε να εκτιμηθεί το πλήθος των εκατοντάδων χιλιάδων μελών παγκοσμίως, που εκπροσώπησαν οι Μακεδονικές και άλλες Ενώσεις του Απόδημου Ελληνισμού ή Σύλλογοι άλλων περιοχών της Ελλάδας και δεν βρισκόταν παρόντα στο Συλλαλητήριο. Επίσης θα μπορούσε να εκτιμηθεί το πλήθος όλων που το παρακολούθησαν από τα ελάχιστα ΜΜΕ που το μετέδωσαν ζωντανά και δεν μπορούσαν για διαφόρους λόγους να είναι παρόντες. Αυτός ο υπολογισμός όμως ξεφεύγει από το πλαίσιο της παρούσας μελέτης.
3. ΤΕΛΙΚΟ ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑ: Προσθέτοντας την προηγούμενη τεκμηριωμένη εκτίμηση μαζί με τις αμέσως παραπάνω εμπειρικές-υποθετικές εκτιμήσεις, εκτιμάται ότι ο συνολικός αριθμός όσων βρέθηκαν στη Θεσσαλονίκη για το Συλλαλητήριο, ασχέτως αν τελικά βρέθηκαν τελικά στη περιοχή που αναλύθηκε παραπάνω, έφτασε τα 501.344 άτομα.
Πηγές:
Prof. Dr. G. Keith Still, “Crowd Safety and Risk Analysis”, http://www.gkstill.com
Caucasus Research Resource Centers, “Counting Crowds & Crowds Counting | Jacobs' Method “, 31 Μαΐου 2012, https://crrc-caucasus.blogspot.gr/2012/05/counting-crowds-crowds-counting-jacobs.html
